ރަށްގޮވާއަޑު

ޕްރިންސް ހަސަން މުންޑޫ އާދަމް ހަލީމް ހުރާގެ ވީރާނާވެ ހަސްނެތިފައިވާ ތޮށިގަނޑު ކައިރީގައި އޮތް ސަފާރީއަށް ޓޫރިސްޓުން އަރައި ހަމަޖެހެމުން ދިޔައިރު މޮނިކާ ހުރީ އަތިރިމަތީގަ އެވެ. ފޭރުގަހެއްގެ ހިޔަލުގައި ގޮޅިޖެހި މުންޑެއްލައިގެން އިން މީހެއްގެ ފޮޓޯ ނަގާށެވެ. ތަންކޮޅެއް ލަސްވުމުން މޮނިކާއަށް ޖާގަ ލިބުނީ ސަފާރީގެ ކަމަރާ މަތިންނެވެ. ހުރާ ބަނދަރުން ނައްޓައިލުމުގެ ކުރިން އެކަނި ފިލުވައިލާން، މޮނިކާ، ކެމެރާގައި ހުރި ފޮޓޯތައް ބަލަން ފެށިއެވެ. އެއް ފޮޓޯގައި ވަނީ ހުދުކޫޑިއާ އެއްވަރަށް ދޮންފޭރު އަޅާ ބަރާވެފައިވާ ފޭރުގަހެއް ދޮށުގައި އިން ފިރިހެނަކު ކަށިކެޔޮގަނޑަކުން ވައް ނައްޓަނިކޮށެވެ.

ދިވެހި ގައުމަށް ............ މިއީ ޞާހިބުލް ފަހާމާ މުހައްމަދު އަމީން ވަރަށް އާލާސް ކަންފުޅާ އުޅުއްވާ ޙާލުކޮޅެއްގައި، ފަރުވާކުރެއްވުމަށްޓަކައި ކޮޅުބަށް ފުރާވަޑައިގަންނަ ގަންނަވަމުން، އޭނާގެ ލޯބިފުޅުވާ ދިވެހި ރަޢިއްޔިތުންނާއި މުޚާތަބުކުރައްވައި ޝާއިޢުކުރެއްވި ލިޔުމެކެވެ. މިލިޔުން ނަގާފައިމިވަނީ ސަރުކާރުގެ ޚަބަރު 117 ވަނަ ނަންބަރުންނެވެ. ( 1 ރަޖަބު 1372 )

އެބަދަލުގެ ސިއްރަކީ…؟ މަންދު މުހައްމަދު ވަހީދު ތިރީގައި މި ނަކަލު ކޮށްލަނީ 2003ގައި އޮރިއެންޓް އެކެޑެމިކް ސެންޓަރުން ‘ދަނޑިކޮށި’ މި ނަމުގައި ޝާއިޢުކުރި ފޮތުގެ ފުރަތަމަ ބާބުގެ ގޮތުގައި ހިމެނުނު ‘އެބަދަލުގެ ސިއްރަކީ… ؟” މި މަޒްމޫނެވެ. މި މަޒްމޫނު ލިޔުއްވާފައިވަނީ އަލްމަރްހޫމް މަންދު މުހަންމަދު ވަހީދެވެ. މި މަޒްމޫނުގައި ބަލާލާފައިވަނީ ‘ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ޖުމްހޫރިއްޔާ ކުރު މުއްދަތަކަށް ދުނިޔެ ދެކެފައި، އެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ބާނީ އަލްމަރްހޫމް މުހަންމަދު އަމީން ވެރިކަމުން ވައްޓާލުމާއި ގުޅިގެން އެ ޖުމްހޫރިއްޔާ އުވިގެންދިޔަ ދިޔުމަށާއި، ދިވެހި ސިޔާސީ މައިދާނުގައި އަށަގަނެ ސިފަވެގެން ދިޔަ ކަންތައްތަކާއި، ތާރީޚްގެ ހިޔަނިއެޅި ފޮރުވިފައިވާ މައްސަލަތަކަށެވެ.”

When Mohamed Ameen returned to Male' after studying abroad there was a committee drafting a constitution and king Shamsudeen appointed him, by royal letter, to that group. He was its youngest and most intelligent member. After numerous difficulties, the constitution was completed and it was formally approved on Thursday 23 Shauban 1351 (22 December 1932). Acting under the constitution, the king gave the Minister for Trade portfolio to Mohamed Ameen, and he performed well in accordance with the practices of the time. Shortly after the adoption of the constitution, a serious dispute began between the Borah traders and the government. The Borahs ceased trading, locked up their shops and occupied their mosque and their three shop-houses. The government declared martial law. The person in charge was chief minister Mohamed Fareed Didi, who was also minister of the askariya (militia). On the second day of martial law, a small protest was organised. Fifty people from Galolhu ward gathered

6-ވެރިއެއްގެ ނިމުން މުހައްމަދު ނަޝީދު އަންނި ތުއްތީދިބެއަކީ (ދަނޑިކޮށީގެ ހަސަން ފާމުލަދޭރި ތަކުރުފާނުގެ އިބްރާހިމް ޒަކީ) މުހަންމަދު ޒަކީއާއި އަހްމަދު ޒަކީގެ ބައްޕައެވެ. މާލޭގައި ނަގާކިޔާ މަތީ މެދު ފަންތީގެ މީހެކެވެ. މާލެ ނޫނަސް އަތޮޅުތަކުގެ ތެރޭގައިވެސް ތުއްތީދިބޭގެ ރަޙްމަތްތެރިން ބައިވަރެވެ. ދަނޑިކޮށީގެއަކީވެސް މެމްބަރުން ގިނަ، ބޮޑު އާއިލާއެކެވެ. ތުއްތީދިބޭގެ ކުދިންނަށް އަންނާން އޮތް ވެރިކަން ކަކާގޭ ފަރާތަށް އެނބުރި، ތުއްތީދިބޭގެ ކުދިންނަށް ދެރަގޮތްވެ، މިކަންކަން މިމަގުން ހިނގާން ފެށުމުން، އެންމެ ފުރަތަމަ ޙަރަކާތްތެރިވާން ފެށީ ތުއްތީދިބެ އެވެ. އެއަށްފަހު ތުއްތީދިބޭގެ ބޭފުޅުންނެވެ. އެއަށްފަހު އެބޭފުޅުންގެ ތިމާގެ ބޭފުޅުންނެވެ. ވެރިކަމުގެ ފަރާތަށް ހަޖޫޖަހާ ފާޑުކިޔާ ހެދުމަކީ ބޮޑުންގެ އާދައެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް، މިއާ ޚިލާފަށް، ވެރިކަމެއް ވައްޓާލަން ރޭވުމަކީ، އެހެން ޒާތެއްގެ ކަމެކެވެ. ބުނާމީހުން ބުނަނީ، ތުއްތީދިބެ، ވެލާނާގޭ އިބްރާހިމް މުހަންމަދު ދީދީ އަރިހުގައި، މުހަންމަދު އަމީނު ވެރިކަމުން ދުރުކުރުމުގެ ވާހަކަ، އެންމެ ފުރަތަމައަށް ދެކެވުމުން، އެކަމާ ވެލާނާގޭ އިބްރާހިމް ދީދީ ފިސާރި ކޯފާ އިސް