އައިހެވަން މަޝްރޫއު: ޓޫރިޒަމަށް ބަރޯސާވުން ކުޑަކޮށްދޭނެ؟

ލިޔުނީ:އަހުމަދު ހަމްދޫން

އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓަރު މުހައްމަދު ސައީދުގެ ނަޒަރުގައި ރާއްޖެ އޮތީ ވިޔަފާރި އަށް އެންމެ ފަހި ލޮކޭޝަންގަ އެވެ. އެކަމާ ބެހޭ ގޮތުން ކިތަންމެ ބޮޑު ފޯރަމެއްގައި ބަހުސް ކުރަން ޖެހުނަސް، އެ ބަހުސްގައި ރާއްޖެ އަށް ކުރިއެރުން ލިބޭނެ ކަމަށް އޭނާ ދެކެވަޑައިގަންނަވަ އެވެ. އޭނާ އެހެން އެ ވިދާޅުވަނީ އެކިއެކި ދިރާސާތަކުގެ މައްޗަށް ބެއްލެވުމަށް ފަހު އެވެ. ކަމުގެ ހަގީގަތަށް ބެއްލެވުމަށް ފަހު އެވެ. 

"ދުނިޔޭގައި އިގުތިސޯދީ ގޮތުން އެންމެ ބާރަށް ކުރިއަރަމުން މިދަނީ އިންޑިއާ އާއި ޗައިނާ. އިންޑިއާ މި އޮތީ ރާއްޖޭގެ ގޮނޑުދޮށުގައި. މި ގަރުނުގައި ދުނިޔޭގައި ވިޔަފާރީގެ ޕަވާ ހައުސްތަކަކަށް ވާނީ އިންޑިއާ އާއި ޗައިނާ ކަމަށް ވާއިރު އެ ދެ ގައުމާ ރާއްޖެ އެހާ ދުރެއް ނޫނޭ. އަޅުގަނޑުމެން މި ބުނާ ވާހަކަ އަކީ ސިންގަޕޫރުގެ މެރިޓައިމާއި އާސިއާންގެ ގައުމުތަކުގެ ތެރެއިން މުއްސަނދި ގައުމުތަކުން، އަޅުގަނޑުމެންގެ ރާއްޖެ މި އޮތް ލޮކޭޝަންގައި ތަރައްގީ ކުރެވެން ހުރި ފުރުސަތުތަކަކީ މި ހުރީއޭ،" ސައީދު "ހަވީރަ"ށް ވިދާޅުވި އެވެ. 

މިނިސްޓަރު އެ އިޝާރާތް ކުރައްވަނީ ޓްރާންސްޝިޕްމަންޓް ބަނދަރަކާ އެކު އިހަވަންދިއްޕޮޅު ތަރައްގީ ކުރުން ނުވަތަ އެ ބޭފުޅުންގެ ބަހުން ނަމަ "އައިހެވަން" މަޝްރޫއަށެވެ. މިދިޔަ މަހުގެ 25 ގައި ސިންގަޕޫރުގައި ރާއްޖެ އިން ބޭއްވި އިންވެސްޓްމަންޓް ފޯރަމްގައި ވެސް ސަރުކާރުން އެންމެ ބޮޑަށް "ވިއްކި" އެއް މަޝްރޫއަކީ ވެސް އެއީ އެވެ. އަދި އިންވެސްޓަރުން އެންމެ ޝައުގުވެރިވާ މަޝްރޫއުތަކުގެ ތެރޭގައި ވެސް އިހަވަންދިއްޕޮޅު ހިމެނެ އެވެ.

ސައީދު ވިދާޅުވީ އިހަވަންދިއްޕޮޅު ތަރައްގީ ކުރުމަށްޓަކައި މީގެ ކުރިން ވޯލްޑް ބޭންކާއި ކުވެއިތު ކުންފުންޏަކުން ވެސް ވަނީ ދިރާސާތަކެއް ކޮށްފައި ކަމަށެވެ. އަދި ކުރީގެ ބައެއް ސަރުކާރުތަކުން ވެސް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރި އެވެ. އެކަމަކު އޭރު ބޮޑަށް ދެއްކީ އިހަވަންދިއްޕޮޅު ތަރައްގީ ކުރާނީ ހަމައެކަނި ޓްރާންސްޝިޕްމަންޓް ބަނދަރެއްގެ ގޮތުގައި ކަމަށެވެ. އިތުރު ވަސީލަތެއްގެ ވާހަކަތަކެއް އޭރު ނުދައްކާ ކަމަށް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވި އެވެ. 

 

"އަޅުގަނޑުމެންނާ އަވައްޓެރި ބައެއް ގައުމުތަކުގައި ވެސް ޕޯޓްސް އެބަހުރި. އެކަމަކު މިއަދު ދިރާސާތަކުން އެބަ ދައްކާ 70،000 ނުވަތަ 79،000 ބޮޑެތި ބޯޓު ފަހަރު ސެވަން ޑިގްރީ އާއި އެއިޓް ޑިގްރީ ޗެނަލުން އެބަ ހުރަސް ކުރާކަން. މެރިޓައިމް ސްޓެޓިސްޓިކްސް އެބަ ދައްކާ އެ ގޮތަށް. ސްޓެޓިސްޓިކްސް އިން އެބަ ބުނޭ 18 ޓްރިލިއަންގެ ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތް އަޅުގަނޑުމެންގެ ގައުމު ހުރަސްކޮށް އެބަކުރެއޭ. މިވެސް ސްޓެޓިސްޓިކްސް. އެހެންވެއްޖިއްޔާ މި ދައްކަނީ 79،000 ބޯޓު ބަރުކޮށްގެން 18 ޓްރިލިއަންގެ ވިޔަފާރި ދިވެހި ރާއްޖެ ހުރަސްކޮށް ހުޅަނގުން އިރަށް، އިރުން ހުޅަނގަށް ޓްރާންސްސެކްޝަން ވާ ވާހަކަ،" ސައީދު ވިދާޅުވި އެވެ.

މިދިޔަ މަހުގެ 25 ގައި ރާއްޖެ އިން ސިންގަޕޫރުގައި ބޭއްވި އިންވެސްޓްމަންޓް ފޯރަމްގައި އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓަރު ސައީދު ވާހަކަ ދައްކަވަނީ.---ފައިލް ފޮޓޯ: ރައީސް އޮފީސް

މިހާރުގެ ސަރުކާރުގެ އަމާޒަކީ ބޮޑު ޓްރާންސްޝިޕްމަންޓް ބަނދަރެއްގެ އިތުރުން ކުދި އަދި ބޮޑެތި މަތިންދާ ބޯޓު ޖެއްސޭވަރުގެ އެއާޕޯޓަކާއި ފިހާރަތަކާއި އޮފީސްތަކާއި ޔޮޓް މެރީނާ އަކާއި ކްރޫޒް ހަބަކާއި ޑޮކްޔާޑް އަދި ބަންކަރިން ފެސިލިޓީޒްއާ އެކު އައިހެވަން ތަރައްގީ ކުރުމެވެ. މީގެ ތެރެއިން އެއާޕޯޓުގައި ޕާކިންގެ ހިދުމަތުގެ އިތުރުން ކާގޯގެ ހިދުމަތް ވެސް ދޭ ގޮތަށް ވަނީ ނިންމައިފަ އެވެ. 

އައިހެވަން ތަރައްގީ ކުރުމާ ގުޅޭ ގޮތުން ކޮށްފައިވާ ދިރާސާތަކުގެ މައްޗަށް ބައްލަވާލައްވަމުން އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ 50،000 ޓަނުގެ ބޮޑެތި ބޯޓުފަހަރު ދަތުރު ކުރަނީ އެފްރިކާ ސަރަހައްދު ހުރަސްކޮށްފައި އިރުމައްޗަށް ކަމަށް ވާއިރު، އިހަވަންދިއްޕޮޅަކީ ސެންޓާއެއްގެ ގޮތުގައި ތަރައްގީކޮށްފި ނަމަ، އެ ބޯޓުތައް މަޑުކޮށް މުދާ އަރުވާ ބޭލުމުގެ ލޮކޭޝަނަކަށް އިހަވަންދިއްޕޮޅު ބަލާފާނެ ކަމަށެވެ.

މަތިންދާ ބޯޓު ފަހަރު ވެސް ރިޕެއާ ކުރަން މަޑުކުރެއެއް ނޫންތޯ؟ ހަމަ އެ ގޮތަށް ކަނޑުމަގުން ދަތުރުކުރާ ބޯޓު ފަހަރަށް ވެސް ރިޕެއާ ކުރާ ސެންޓަރެއް ހެދިދާނެ. އަޅުގަނޑުމެން މި ދަންނަވާ ސެވަން ޑިގްރީ، އެއިޓް ޑިގްރީ ޗެނަލްގައި ނުވަތަ އިހަވަންދިއްޕޮޅުގައި އެބަހުރި ނަސީބު ދިމާކުރި ގޮތުން އެ ވަރަށް ކޭޓަ ކުރެވޭނެ ޖާގަ. އަދި ގުދުރަތީ ގޮތުން ފުން މިން އެބަހުރި. ޕީސްފުލީ ހާބާ މެނޭޖް ކުރެވޭނެ ގޮތް އެބަހުރި. ޑޮކިންގެ ހިދުމަތް ދެވޭނެ،" ސައީދު ވިދާޅުވި އެވެ.

މިނިސްޓަރު ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި، މިހާރު މުޅިން ޓޫރިޒަމަށް ބަރޯސާ ވެފައިވާ ވުން ކުޑަވުމުގެ ފުރުސަތު އޮތީ ހއ. އިހަވަންދޫގެ ކުރިމަތީގަ އެވެ. އަދި އެހެން ގައުމުތަކާ ހިލާފަށް، "ލެސް ބިއުރޮކްރެސީ" ސަރަހައްދެއްގެ ގޮތުގައި އައިހެވަން ތަރައްގީ ކޮށްފި ނަމަ ރާއްޖެ އަށް އެ ލިބުނީ މުޅިން އާ ފުރުސަތުތަކެއް ކަމަށް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވި އެވެ. 

މުސައީދު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި "އައިހެވަން، އައިހެވަންގެ ގޮތުގައި ތަރައްގީ ކުރެވިއްޖެ ނަމަ އެއީ ސިންގަޕޫރުގެ އަށް ޕަސެންޓް" އެވެ.

"އެއިރުން ސިންގަޕޫރުގެ އަށް ޕަސެންޓް އައިސްފައި އެ އޮތީ އިންޑިއާ ގޮނޑުދޮށުގައި. އެންމެ ކުރިއަރަމުން އަންނަ އިކޮނޮމިކް ޕަވާ ހައުސްއެއްގެ ގޮނޑުދޮށުގައި. މީގައި އިތުރު ވާހަކައެއް އަޅުގަނޑުމެން ދައްކާކަށް ބޭނުމެއް ނޫން،" މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވި އެވެ.

އިހަވަންދިއްޕޮޅު މަޝްރޫއު ނިމުމުން އެތަން އޮންނާނެ ގޮތް ދައްކުވައިދޭ ކުރެހުމެއް.

ސައީދު ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި އިހަވަންދިއްޕޮޅު ތަރައްގީ ކުރުމަކީ "މެސިވް" ނުވަތަ ބިޔަ މަޝްރޫއެކެވެ. އަދި އެ ހުވަފެން ހަގީގަތަކަށް ވުމަކީ ރާއްޖެ އަށް އާ އަދި ވަރަށް ބޮޑު އިންޑަސްޓްރީއެއް ހުޅުވުން ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. 

"ވޯލްޑް ބޭންކާއި އަދި ރިސާޗް ހައްދަވާފައިވާ ބޭފުޅުން ވިދާޅުވޭ އެއީ ޓޫރިޒަމް އިންޑަސްޓްރީ އަށް ރާއްޖެ ޑިޕެންޑް ވެފައި އޮންނަ އޮތުމަށް ވަރަށް ބޮޑު އެހެން ބުރަދަނެއް ގެނެވޭނެ ކަމެކޭ އިހަވަންދިއްޕޮޅު ތަރައްގީ ކުރުމަކީ. އަޅުގަނޑަށް ހީވަނީ ވަރަށް ބައިވަރު ފައިސާގެ ވާހަކަހެން އެ ދައްކަނީ،" މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވި އެވެ.
 

އައިހެވަން ތަރައްގީ ކުރުމަށް އެކިއެކި އިންވެސްޓަރުން ވަނީ ޝައުގުވެރިކަން ފާޅުކޮށްފަ އެވެ. އަދި އެ ސަރަހައްދަށް ގޮސް އެ ތަން ބެލުމަށް ތައްޔާރަށް ތިބި އެތައް ބަޔަކު އެބަތިބި ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނެ އެވެ. 

ސައީދު ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި އިހަވަންދިއްޕޮޅާ އެކު ހިމެނޭ ކޮމްޕޯނަންޓްތަކާ އެކު ތަރައްގީ ކޮށްފި ނަމަ ރާއްޖެ އަށް އާ މިސްރާބަކަށް ދެވޭނެ އެވެ. އެއީ މި ސަރަހައްދުގެ ބޮޑެތި ގައުމުތަކާ ވާދަކުރުމުގެ މަގު ފަހިވާނެ ކަމެކެވެ. އެއާ އެކު ޓޫރިޒަމަށް ރާއްޖެ ބަރޯސާވެފައި އޮތް އޮތުން ނިމުމަކަށް އަންނާނެ އެންމެ ބޮޑު މަޝްރޫއު އަކީ ވެސް އިހަވަންދިއްޕޮޅު ކަމަށް މި ސަރުކާރުން ގަބޫލުކުރެ އެވެ. މިހާރު ވެސް އިންވެސްޓަރުންގެ ޝައުގުވެރިކަން އެތަނަށް އޮތް އޮތުން އެއީ އެ ހުވަފެން މި ފަސް އަހަރުގެ ތެރޭގައި ހަގީގަތަކަށް ވުމުގެ ކޮޅުމަތި ކަމަށް ސަރުކާރުން ދެކެ އެވެ.

އެމިހާރުގެ ސަރުކާރުން ބޭނުންވަނީ އިހަވަންދިއްޕޮޅު މަޝްރޫއު އަކީ "ދަޅައެއް" ކަމަށް ދެއްކުމުގެ ބަދަލުގައި ހަގީގަތަކަށް ހެދުމަށެވެ. ދިރާސާގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް އިންވެސްޓަރުންނަށް މައުލޫމާތު ދިނުމުގެ މައިގަނޑު ބޭނުމަކީ ވެސް އެއީ ކަމަށް އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީން ބުނެ އެވެ.