ދުނިޔޭގެ ޙަޔާތުގައި އަޅުގަނޑުމެން ކުރާކޮންމެކަމެއް ކުރުމުގައި ހިފަހައްޓަންޖެހޭ ރީތި އަދަބުތަކެއް ވެއެވެ. މިދެންވި ރިވެތި އަދަބުތަކަށް ފަރުވާކުޑަކޮށް އިހުމާލުވުމުގެ ސަބަބުން މުޖުތަމަޢުގެ އޮމާންކަންވަނީ ގެއްލި ކުރަކި ވެފައެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ ހަޔާތުގެ ކޮންމެ ކަމެއްގެ މައްޗަށް ނަޒަރުހިންގާލިޔަސް ފެންނަނީ ހިތްހަމަޖެހޭ މަންޒަރުތަކެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން ކުނިއުކުމުގެ އަދަބާއި ، މަގުމަތީގައި ހިނގާބިނގާވެ އުޅުމުގެ އަދަބާއި، މަގުގެ ބޭނުން ހިފުމުގެ އަދަބުތަކުގެ މައްޗަށް ވިސްނައި ފުން ނަޒަރަކުން ވިސްނަން ވެއްޖެއެވެ. މިއީ ކުދިކުދި ކަންތައްތަކޭ ހީކޮށް އިހުމާލުކޮށް ލުމުގެ ސަބަބުން ނިކުންނަށް ގެއްލުން ބޮޑުވެފައި ނުރައްކަލެވެ.
މަގުމަތީގެ އަދަބުތަކުގައި ހިފެހެއްޓުމަށް އިސްލާމު ދީނުގައި ވަރަށް ޚާއްޞަ ސަމާލުކަމެއް ދީފައިވެއެވެ. މަގަކީ މަގުގެ ބޭނުން ހިފާ އެންމެންގެ ޙައްޤަކަށް ވީހިނދު، އެއިންކޮންމެ މީހަކަށް ލިބިގެންވާ ޙައްޤުތަކެއް ވާއިރު، އެބައި މީހުންނަށް އުނދަގޫވާނޭ އެންމެހައި ކަންތައްތައް ކުރުމުން އެއްކިބާވާން ޖެހެއެވެ.
މުޖުތަމަޢުގެ އަފުރާދުން މަގުމަތީގެ އަދަބުތަކުގެ މައްޗަށް ސަމާލުކަންދެވޭ މިންވަރާމެދު ވިސްނާލާއިރު ކަންބޮޑުވާން ޖެހެއެވެ. ދެރަވެ ހިތާމަ ކުރަންޖެހެއެވެ. މީހުންގެ ހިތުގައި ބިރުވެރިކަން އުފެދޭގޮތަށް ބާރު އިސްޕީޑްގައި ދުއްވާ ސައިކަލްތައް ގިނައެވެ. މަގުން ތަންނުދީ މަގު މެދުން ހިގާމީހުން ގިނައެވެ. މަގުތަކަށް ޖޯލިފަތިތައް ނެރެ، އެޖޯލިފަތިތަކުގައި އިށީދެއިދެގެންނާއި އޮށޯވެއޮވެގެން، މަގުހިނގާމީހުންނަށް ބަލާމީހުންގެ ބެލުންތައް މަތިކަމެވެ. މިޖޯލިފަތިތައް މަގުމަތީގައި ބެހެއްޓުން މަނާކޮށް ތަކުރާރުކޮށް ރަށުއޮފީހުން އެންގުމުންވެސް، އިޖާބަދޭ މީހަކު ނެތެވެ. މިޖޯލިތަކުގައި ހެޔޮކަންތައްތަކަށް އަމުރުކުރމުގެ ބަދަލުގައި ، މީހުންނަށް ފުރައްސާރަކޮށް، މީހުންގެ "މަސްކައި" ޣީބަ ބުނަނީ އެވެ. ބެލުންތައް ގިނަވަނީ އެވެ.
" އަބޫ ސައީދުލްޚުދަރީގެ އަރިހުން ވާރިދުވެގެންވެއެވެ. އެކަލޭގެ ފާނުން ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ތިޔަބައިމީހުން މަގުތަކުގައި އިށީނދެތިބުމުން އެއްކިބާވާށެވެ! އަސްޙާބުބޭކަލުން ދެންނެވި އެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ކަންކަމުގައި މަޝްވަރާކޮށް ވަހަކަދައްކައިހަދަން އެތަންތާނގާއި ކޮންމެހެންވެސް ތިބެން ޖެހެއެވެ. އެހިނދު އިތުރު އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްކުރެއްވި އެވެ. އެހެން ކަމުގައި ވާނަމަ، ތިޔބައިމީހުން މަގުގެ ޙައްޤު އަދާކުރާށެވެ. އެބޭކަލުން ދެންނެވި އެވެ. މަގުގެ ހައްޤަކީ ކޮބައިތޯ އެވެ؟ ޙަދީޘް ކުރެއްވި އެވެ. ބެލުންތައް ތިރިކުރުމާއި، އަނިޔާތަކުން ދުރުހެލިވުމާއި ، ސަލާމްބައިލގަތުމާއި، ހެޔޮކަންތައްތައް ކުރުމަށް ގޮވައިލުމާއި ، މުންކަރާތްތައް ނަހީކުރުމެވެ."
މީގެ އިތުރުންވެސް ، މަގުގެ ބޭނުން ހިފާ ފަރާތްތަކުން ހިފަންޖެހޭ އަދަބުތަކެއް ވާކަން ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم އަންގާވަފައިވެއެވެ. އެކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި އަނެއްކުންނަށް އެހީތެރިވުމާއި، މަގުގެއްލިގެން އުޅޭމީހުންނަށް މަގުދެއްކުމާއި ، މުސްކުޅިންނާއި ބަލިމީހުންނަށް އެހިތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމާއި ، ލޮލަށް ނުފެންނަ މީހުންނަށް މަގުހުރަސް ކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދިނުން ފަދަ ކަންތައްތައް ހިމެނިގެން ވެއެވެ. މީހުންނަށް އުނދަގޫވާގޮތަށް ނުވަތަ ގެއްލުންވާގޮތަށް މަގުމަތީގައި ހުންނަ ތަކެތި އެއްފަރާތްކޮށް ލުމީ، އީމާން ކަމުގެ ތެރެއިންވާ ކަމެއްކަމުގައިވެސް ރަސޫލު ﷲ صلى الله عليه وسلم ވަނީ އަންގަވާފައެވެ.
ކަންމިހެން އޮތް އިރު، އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ޢަމަލުތަކާމެދު ފުންކޮށް ވިސްނައި، މަގުގެ ޙައްގުތައް މަގު ބޭނުންކުރާ އެންމެންނަށް ފަހިކޮށްދޭން ޖެހެއެވެ. މަގުތަކުގައި ބަހައްޓާފައިވާ ޖޯލިފަތިތަކާއި ވިޔަފާރި މުދާތަކާއި އަދި އެހެނިހެން ތަކެތި މަގުން އެއްފަރާތްކޮށް، މަގު އަމާން ކުރަންޖެހެއެވެ. ދުއްވާތަކެތީގެ ދުވެލިމަޑުކޮށް ފުރާން ސަލާމަތް ކުރަންޖެހެއެވެ. ގާނޫނާއި ގަވާއިދުތަކަށް ހުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތަން ޖެހެއެވެ. ތިމާމީހާ ހުރިހަމަ އިންސަނަކަށްވަނީ ތިމާގެ ދިރިއުޅުމުގެ ކޮންމެކަމެއްގައި ޙަގީގީ މާނާގައި އިންސާނާނަކަށް ވެގެންނެވެ. ދިރިއުޅުން ހަމަޖެހި ފަލާހުލިބެނިވި މީހަކަށް ވާނީ އިންސާނީ ގާނޫނާއި ގަވާއިދަށް ހުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތައިގެންނެވެ.
Comments