އިރު ކޭތަ އަށް ކުރެވޭ އިންތިޒާރު.
މުހަންމަދު ޢަބްދު އް ޞަމަދު
އަޅުގަނޑުގެ ޙަޔާތުގައިވެސް އިރު ކޭތަ އެއް ބަލައިލުމަށް ޝައުގުވެރިވި ފުރަތަމަ ފަހަރެވެ. އިރު ކޭތަ އެއް ފެނުމުގެ ނަސީބު ލިބުނު ހަނދާނެއް ނުވެއެވެ. ޓީވީ އާއި ރޭޑިއޯ އާއި ނޫސްތަކުން 15 ޖަނައަރީ 2010 ވަނަ ދުވަހު ހިފާ އިރު ކޭތައިގެ މުހިންމު ކަމާއި ރީތި ކަން ގެނެސް ދީފައިވަނީ މީހަކު ޝައުގުވެރިނުވާނެ ފަދަ އަކުން ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑު ނޫނަސް އެތައް ބަޔަކު މިކަމަށް ޝައުގުވެރިވިކަން ޔަގީންނެވެ. އިންތިޒާރު ކުރި އެވެ.
އެއީ 15 ޖަނައަރީ 2010 ވަނަ ދުވަހުގެ ހެނދުނު 10:15 ގައި ހިފި އިރު ކޭތަ އަކީ މިގަރުނުގައި ހިފި އެނިއުލާ އެކްލިޕްސް ( އަގޮނޑި ކޭތަ ) އެވެ. އަދި ކޭތަ އަކީ މި ސާސްކަފުގަވެސް އެންމެ ގިނައިރު ހިފާފައި ހުންނާނެ ކޭތަ ވެސް މެއެވެ. 3043 ވަނަ އަހަރާ ހަމަޔަށް އެންމެ ގިނަ އިރު ހިފާފައި ހުންނާނެ އެނިއުލާ އިރު ކޭތަ އެވެ. ކުރިއަށް އޮތް ދިހަ ގަރުނުގައި ވެސް އެންމެ ގިނަ އިރު ފެންނަން ހުންނާނެ އިރުކޭތަ އެވެ. 1033 އަހަރު ކުރީން މިކަހަލަ އިރުކޭތަ އެއް ދެނެއް ނުފެންނާނެ އެވެ.
މިހާ މުހިންމު ތާރީޚީ އިރު ކޭތަ އަކަށް ޝައުގުވެރި ނުވާންވީ ސަބަބެއް ނެތެވެ. އެހެންވެ ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު ޝައުގުވެރިވެ ސީދާ އިރަށް ބަލާނެތީވެ، ކޭތަ އިފާފައި ހުންނަ ވަގުތު ކޭތައަށް ނުބެލުމަށް ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ދިޔައީ އިޢުލާން ކުރަމުންނެވެ. ނަޞޭހަތް ދެމުންނެވެ. ލޮލަށް ލިބޭނެ ގެއްލުމުގެ ތަފްޞީލްތައް ދިޔަ އީ ހާމަކުރަމުންނެވެ. އަޅުގަނޑުވެސް އިރުކޭތަ އާއި ބެހޭގޮތުން ކުދިންނަށް ނަޞޭހަތް ދިނީމެވެ. ކޭތަ އަށް ނުބެލުމަށާއި ކޭތަ ހިފާފައި ހުންނަ ވަގުތު މާތްﷲ ގެ މަތިން ހަދުމަކޮށް ދުޢާކޮށް ކޮށް ޒިކުރުކުރުމަށާއި ކޭތަ ނަމާދުގައި ބައިވެރިވުމަށް ހުކުރު ދުވަހުގެ މެންދުރު ވަގުތުގެ ކުރީން ހުކުރު ނަމާދަށް ދިއުމަށް ކުދިންނަށް ނަޞޭހަތް ދެވުނެވެ.
ނަމަވެސް، އަނގޮޓި އިރުކޭތަ ބެލުމަށް އުފެދުނު ޝައުގުވެރިކަމުންނާއި ، ފޮޓޯ ނެގުމަށް ހުންނަ ޝައުގެއްގެ ބޮޑުކަމުން އަޅުގަނޑު އަތުގައި އޮންނަ އާދައި ސޮނީ ސައިބަރ DSt10 ކެމެރާ ޗާޖުކޮށް އިރުގެ ފޮޓޯ ނެގުމަށް ފިލްޓަރެއް ތައްޔާރުކޮށް ފޮޓޯ ނަގަން ފެށީމެވެ. ފުރަތަމަ ފޮޓޯ ނެގީ ހެނދުނު 40: 8 އެހާ އިރުއެވެ. ކޭތަ ހިފުމުގެ ކުރިން އެދުވަހުގެ އިރު ހުންނަ ގޮތެއް ބަލައިލުމަށެވެ. ކޭތަ ހިފާނެ ކަމަށް ސައިންސް ވެރިންނާއި ނުޖޫމީ ޢިލްމުވެރިން ކަލްކިއުލޭޓްކޮށްފައިވަނީ 15: 10 އެވެ. ސީދާ އެވަގުތު އިރުގެ ފޮޓޯ ނެގޭތޯ ކުރިން ވަރަށް ރޭވީމެވެ. ނަމަވެސް އަލަށް އައި ޓީޗަރެއްގެ ކަންތައްތައް ބެލަހައްޓަން ހަދައިގެން ފުރަތަމަ ފޮޓޯ ނެގުނީ 10:30 އެހާއިރުއެވެ. ދެން މިނެޓަކު އެއްފަހަރު އިރުގެ ފޮޓޯތައް ނަގަމުން ދިޔައީ މެވެ. ފޮޓޯ ނަގަން އުޅެނިކޮށް އެއްފަހަރު އަޅުގަނޑުގެ ވާތު ލޯ ސީދާ އިރަށް އަމާޒު ވިއެވެ. ދެ ތިން ގަޑިއިރު ވަންދެން އެ ލޮލަށް ފެނުމަށް މައްސަލަ ޖެހުނެއެވެ. ފުސްވެ ދުރުބަލަން އުނދަގޫ ވިއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް 15 މިނެޓްގެ ހުސް ވަގުތުކޮޅަކަށް ފަހު ޑްރޯވިން ބުލޮކެއްގެ ބަނޑޭރި ގަނޑު ނައްޓައިލައިގެން މެދުން ކެމެރާ ލެވޭ ވަރުގެ ގޮޅި އެއް ހަދައިގެން އުޑަށް ކެމެރާ ދިއްކޮށްގެން ފޮޓޯ ނަގަން ފެށީމެވެ. އެއީ ލޮލާއި މޫނު އިރުގެ ހޫނާއި އަލިން ސަލާމަތް ކުރުމަށެވެ. ނަމަވެސް އިރަށް ކެމެރާ ފޯކަސް ކުރަން ވަރަށް އުނދަގުލެވެ. އަޅުގަނޑު ނެގި ފޮޓޯތަކުން ބައެއް ފޮޓޯތައް ތިރީގައި އެވަނީ އެވެ.
ދެން ފޮޓޯ ނަގަން ހުރެފައި މެންދުރު ވަގުތުގެ ބަންގި ގޮވުމުން ކެމެރާ ޖީބަށް ލައިގެން ބައިސް ކަލުގައި ބާރަށް ދުއްވާފައި ދިޔައީ ކޭތަ ނަމާދަށެވެ. ނަސްރު މިސްކިތަށެވެ. ގެއާއި ވަރަށް ކައިރީގައި މިސްކިތެއް ހުރެއެވެ. އެއީ ތަޢުބާ މިސްކިތެވެ. ނަމަވެސް އަޅުގަނޑު އާއްމުކޮށް ނަމާދަށް ދާހިތްވަނީ ނަސްރު މިސްކިތަށެވެ. އެމިސްކިތުން އެހެން ކަހަލަ ހިތް ހަމަޖެހުމެއް ލިބެއެވެ. ހީވާގޮތުން އެމިސްކިތް ޑިޒައިންކޮށްފައި ހުރި ގޮތުންނެވެ. އަޅުގަނޑު ބެލި ޑޮކިއުމެންޓްރީ އެއްގައި ދައްކައެވެ. އުސްކޮށް، މައްޗަށް ގުއްބު ލާފައި ހުންނަ އިމާރާތްތަކުގައި ޕޮޒިޓިވް ހަކަތަ ގިނަވާނެ އެވެ. އަދި ހުސްކޮށް ހުރުމުން ހަކަތަ އެތަނަކަށް ލިބޭލެއްވެސް ގިނަވާނެ އެވެ. އެ މިސްކިތުން އަޅުގަނޑަށް އެލިބޭ ހިތް ހަމަޖެހުމަކީ އެ މިސްކިތުގައި ޕޮސިޓިވް ހަކަތަ ގިނަވުމުގެ ސަބަބުން ލިބޭ ހަމަ ޖެހުމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. ތަޢުބާގައި ކުޑަކޮށް ހާސްވާގޮތް ވެއެވެ. ހާއްޞަކޮށް ހުކުރު ދުވަސް ދުވަހު ބައެއް މީހުންނަށް އެނބުރުން އަރާގޮތްވެސް ވެއެވެ. މިއީ މިސްކިތް ތިރިވެ، މިސްކިތުގެ ތެރޭގައި ދައުރުވާ ޕޮޒިޓިވް ހަކަތަ މަދުވުމުން ވާގޮތެއް ކަމަށްވުން އެކަށީގެން ވެއެވެ.
މިސްކިތަށް ދިޔަ އިރު، މަގުމަތީގައި މީހުންވެސް ވަރަށް މަދެވެ. ފެނުނީ ދެތިން މީހެކެވެ. އެމީހުންވެސް ހިނގާފައި ދަނީ އިސް ދަށަށް ޖަހައިގެންނެވެ. އުޑު ފެނިދާނެތީ ބިރުން ކަހަލަ ގޮތަކަށެވެ. ހީވަނީ އިރަށް ބެލި ދާނެ ތީ އެވެ. އިރުގެ ބޮޑު ބައެއްގައި ކޭތަ ހިފުމުގެ ސަބަބުން މަގުތަކަށް ހީވަނީ ހަނދުވަރު ދީފައި އޮތް ހެންނެވެ. ހޫނެއްވެސް ނުވެއެވެ. ނަމަވެސް ހަނދުވަރަށް ވުރެން ތަންކޮޅެއް އަލި ގަދައެވެ. ތަންކޮޅެއް ނޫނެވެ. މާބޮޑަށްވެސް ގަދަ އެވެ. ނަމަވެސް ވަރަށް ސަޅި އެވެ.
މިސްކިތަށް ވަދެވުނު އިރު އިމާމާ އަލްހަމްދު ކިޔަވަނީ އެވެ. ކޭތަ ނަމާދު ގެ އެވެ. އަޅުގަނޑުވެސް ކޭތަ ނަމާދަށް ނިޔަތް ގަނެ އަވަހަށް ހަށަން ބަނީ މެވެ. ވަރުބަލި ވެފައި ހުރިވަރުން މާނޭވާ ލެވެއެވެ. އިމާމާ އަލްހަމްދާއި ސޫރަތެއް ކިޔައި ރުކޫކޮށް ، އަނެއްކާވެސް އަލްހަމްދު ކިޔަން ފެށުމުން އަޅުގަނޑަށް އޮޅުން ވެސް އެރި އެވެ. ވެފަ ހުރި ވަރުބަލިން ކޭތަ ނަމާދުގައި ދެ ގިޔާމާއި ދެ ރުކޫޢު އޮންނަ ކަން ހަނދާން ނެތުނީ އެވެ. ބުރާސްފަތި ދުވަހު ވެސް ކޭތަ ނަމާދު ކުރާގޮތް މުޠާލިޔާ ކުރީ މެވެ. އެހެންވެ، އިމާމާއި އެންމެ ކައިރީގައި ހުރީ ކާކުތޯ ބަލައި ލެވުނެވެ. ބޭއިހުތިޔާރު ގައެވެ. ފެނުނީ މޫސާ ޢަލީ އެވެ. ރަހުމަތް ތެރި ޝާހިދު ކޮބާތޯ ވެސް ބަލައި ލެވުނެވެ. އޭނާ ހުރީ އިމާމާއި ތަންކޮޅެއް ދުރު ގައެވެ. އިމާމާގެ ވާތްފަރާތުގައި ފުރަތަމަ ސަފު ގައެވެ.
އެހެން ދުވަސްތަކާއި ޚިލާފަށް ކޭތަ ނަމާދު ކުރުމަށް ، ހުކުރު ދުވަހުގެ މެންދުރުވަގުތުގެ ކުރިން ވަރަށް ގިނަ މީހުންވަނީ ހުކުރަށް ގޮހެވެ. ކޭތަ ނަމާދު ކޮށްގެން އިމާމާ ހުކުރު ހުތުބާ ކިޔައި ހުކުރު ނަމާދުކޮށް ނިމުމުން ޒިކުރު ތަސްބީހަ އާއި ދުޢާކޮށް ގެއަށް އައިސް ފޮޓޯ ނެގުމުގެ މަސައްކަތް ފެށީމެވެ. ގެއަށް އައި އިރު މެންދުރުގެ ކެއުން ހުރީ ތައްޔާރަށެވެ. ނުކައި ފޮޓޯ ނަގަން އުޅޭތީވެ، އަންހެނުން ހުރީ ރަތަށް އަރާފައެވެ. އެހެންވެ، ފޮޓޯ ނެގުމާއި ކެއުން ކުރިއަށް ގެންދިޔައީ އެކުއެކީ ގައެވެ.
ހުކުރު ފަހުގެ ފޮޓޯތަކުގެ އެންމެ ބޮޑު ބޭނުމަކީ ކޭތަ ވީއްލާނެ ކަމަށް ފަލަކީ އިލްމުވެރިން ބުނާވަގުތު ކޭތަ ވީއްލާތޯ ބެލުމެވެ. އެހެންވެ، 5 މިނެޓުން 5 މިނެޓުން ފޮޓޯ ނަގަމުން ދިޔައީ މެވެ. ޓީވީން މެންދުރު ފަހު ކޭތަ ދައްކާތޯ ބަލަން ޓީވީ ބަލައިލި އިރު ވަރަށް ބޮޑުކަމެއް ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ކެމެރާގެ ގަޑި 2 މިނެޓް ލަސްކަމެވެ. އެހެންވެ، އަވަހަށް ކެމެރާގެ ގަޑި ޓީވީން ދައްކާ ގަޑި އަށް ހަމަ ކުރީ މެވެ.
ފަލަކީ އިލްމަކީ ވަރަށް ބަރާބަރު ހިސާބެކެވެ. އިތުބާރު ކުރެވޭ ކަލްކިޔުލޭޝަނެއް ކަން ތަޖުރިބާ ކުރެވިއްޖެ އެވެ. ބަރާބަރު 2:23 ގައި ކޭތަ ވީއްލައިފި އެވެ. މިކަން އަޅުގަނޑުގެ ފޮޓޯތަކުން އެހުރީ ފެންނާށެވެ.
އަޅުގަނޑު ވަރަށް ދެރަވި އެވެ. އެނިއުލާ ކޭތަ ނުވަތަ އަނގޮޑި ކޭތަ އެއް އަޅުގަނޑުމެން ރަށަށް ނުފެނުނީ މައެވެ. ނަމަވެސް ވަރަށް ބޮޑަށް އިރުކޭތަ ހިފި އެވެ. ހަނދުމަހުގެ 3 ވަނަ ދުވަހު ހަނދު ހުންނަ ވަރަށް ފަޅިކޭތަ އެއްގެ ގޮތުގައި އިރު ފެނުނެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން ރަށުގައި ފުރިހަމަ އިރު ކޭތަ އެއް ތަޖުރިބާ ކުރި މުސްކުޅިން އެބައުޅެ އެވެ. ނަމަވެސް ހުކުރު ދުވަހު ހިފީ ފުރިހަމަ އިރުކޭތަ އެއް ނޫނެވެ. ފުރިހަމަ އިރު ކޭތަ އެއްގައި އިރުގެ އެއްވެސް ތަންކޮޅެއް ނުފެންނާނެ އެވެ. އެހެންވުމުން އިރުފެންނާނީ ކަޅު ވައް ބޯޅަ އެއް ހެންނެވެ. ވަރަށް އަދިރި ވާނެއެވެ. ފުރިހަމަ އިރު ކޭތަ ތަޖުރިބާ ކުރި މުސްކުޅިން ބުނާގޮތުގައި އެދުވަހު މީހުން އުޅުނީ ބިގަރު ދިއްލާގެންނެވެ. ކުކުޅު ހާ ގަސްގަހަށް ނިދަން އެރި ކަމަށްވެސް ބުނެއެވެ. އެމީހުން ދެކުނީ އިރު އުރުމާއި އެކު އިރު އޮއްސުނީ ކަމަށެވެ. ބެލެވޭގޮތުގައި މިއީ ،1955 ވަނަ އަހަރު ޖޫން މަހުގެ 20 ވަނަ ދުވަހު ހިފި އިރުކޭތަ އެވެ. ރާއްޖޭގެ އުތުރަށް އަނގޮޓި ކޭތަ އެއް ފެންނާނެ ކަމަށް ފަލަކީ ހިސާބުން ދައްކަނީ 2031 ވަނަ އަހަރުގެ މެއި މަހުގެ 21 ވަނަ ދުވަހު ހިފާ އިރުކޭތަ އެވެ. މި ކޭތަ އަށް ވަރަށް ދިގު އިންތިޒާރު ކުރެވެއެވެ.
މިހާ މުހިންމު ތާރީޚީ އިރު ކޭތަ އަކަށް ޝައުގުވެރި ނުވާންވީ ސަބަބެއް ނެތެވެ. އެހެންވެ ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު ޝައުގުވެރިވެ ސީދާ އިރަށް ބަލާނެތީވެ، ކޭތަ އިފާފައި ހުންނަ ވަގުތު ކޭތައަށް ނުބެލުމަށް ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ދިޔައީ އިޢުލާން ކުރަމުންނެވެ. ނަޞޭހަތް ދެމުންނެވެ. ލޮލަށް ލިބޭނެ ގެއްލުމުގެ ތަފްޞީލްތައް ދިޔަ އީ ހާމަކުރަމުންނެވެ. އަޅުގަނޑުވެސް އިރުކޭތަ އާއި ބެހޭގޮތުން ކުދިންނަށް ނަޞޭހަތް ދިނީމެވެ. ކޭތަ އަށް ނުބެލުމަށާއި ކޭތަ ހިފާފައި ހުންނަ ވަގުތު މާތްﷲ ގެ މަތިން ހަދުމަކޮށް ދުޢާކޮށް ކޮށް ޒިކުރުކުރުމަށާއި ކޭތަ ނަމާދުގައި ބައިވެރިވުމަށް ހުކުރު ދުވަހުގެ މެންދުރު ވަގުތުގެ ކުރީން ހުކުރު ނަމާދަށް ދިއުމަށް ކުދިންނަށް ނަޞޭހަތް ދެވުނެވެ.
ނަމަވެސް، އަނގޮޓި އިރުކޭތަ ބެލުމަށް އުފެދުނު ޝައުގުވެރިކަމުންނާއި ، ފޮޓޯ ނެގުމަށް ހުންނަ ޝައުގެއްގެ ބޮޑުކަމުން އަޅުގަނޑު އަތުގައި އޮންނަ އާދައި ސޮނީ ސައިބަރ DSt10 ކެމެރާ ޗާޖުކޮށް އިރުގެ ފޮޓޯ ނެގުމަށް ފިލްޓަރެއް ތައްޔާރުކޮށް ފޮޓޯ ނަގަން ފެށީމެވެ. ފުރަތަމަ ފޮޓޯ ނެގީ ހެނދުނު 40: 8 އެހާ އިރުއެވެ. ކޭތަ ހިފުމުގެ ކުރިން އެދުވަހުގެ އިރު ހުންނަ ގޮތެއް ބަލައިލުމަށެވެ. ކޭތަ ހިފާނެ ކަމަށް ސައިންސް ވެރިންނާއި ނުޖޫމީ ޢިލްމުވެރިން ކަލްކިއުލޭޓްކޮށްފައިވަނީ 15: 10 އެވެ. ސީދާ އެވަގުތު އިރުގެ ފޮޓޯ ނެގޭތޯ ކުރިން ވަރަށް ރޭވީމެވެ. ނަމަވެސް އަލަށް އައި ޓީޗަރެއްގެ ކަންތައްތައް ބެލަހައްޓަން ހަދައިގެން ފުރަތަމަ ފޮޓޯ ނެގުނީ 10:30 އެހާއިރުއެވެ. ދެން މިނެޓަކު އެއްފަހަރު އިރުގެ ފޮޓޯތައް ނަގަމުން ދިޔައީ މެވެ. ފޮޓޯ ނަގަން އުޅެނިކޮށް އެއްފަހަރު އަޅުގަނޑުގެ ވާތު ލޯ ސީދާ އިރަށް އަމާޒު ވިއެވެ. ދެ ތިން ގަޑިއިރު ވަންދެން އެ ލޮލަށް ފެނުމަށް މައްސަލަ ޖެހުނެއެވެ. ފުސްވެ ދުރުބަލަން އުނދަގޫ ވިއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް 15 މިނެޓްގެ ހުސް ވަގުތުކޮޅަކަށް ފަހު ޑްރޯވިން ބުލޮކެއްގެ ބަނޑޭރި ގަނޑު ނައްޓައިލައިގެން މެދުން ކެމެރާ ލެވޭ ވަރުގެ ގޮޅި އެއް ހަދައިގެން އުޑަށް ކެމެރާ ދިއްކޮށްގެން ފޮޓޯ ނަގަން ފެށީމެވެ. އެއީ ލޮލާއި މޫނު އިރުގެ ހޫނާއި އަލިން ސަލާމަތް ކުރުމަށެވެ. ނަމަވެސް އިރަށް ކެމެރާ ފޯކަސް ކުރަން ވަރަށް އުނދަގުލެވެ. އަޅުގަނޑު ނެގި ފޮޓޯތަކުން ބައެއް ފޮޓޯތައް ތިރީގައި އެވަނީ އެވެ.
ދެން ފޮޓޯ ނަގަން ހުރެފައި މެންދުރު ވަގުތުގެ ބަންގި ގޮވުމުން ކެމެރާ ޖީބަށް ލައިގެން ބައިސް ކަލުގައި ބާރަށް ދުއްވާފައި ދިޔައީ ކޭތަ ނަމާދަށެވެ. ނަސްރު މިސްކިތަށެވެ. ގެއާއި ވަރަށް ކައިރީގައި މިސްކިތެއް ހުރެއެވެ. އެއީ ތަޢުބާ މިސްކިތެވެ. ނަމަވެސް އަޅުގަނޑު އާއްމުކޮށް ނަމާދަށް ދާހިތްވަނީ ނަސްރު މިސްކިތަށެވެ. އެމިސްކިތުން އެހެން ކަހަލަ ހިތް ހަމަޖެހުމެއް ލިބެއެވެ. ހީވާގޮތުން އެމިސްކިތް ޑިޒައިންކޮށްފައި ހުރި ގޮތުންނެވެ. އަޅުގަނޑު ބެލި ޑޮކިއުމެންޓްރީ އެއްގައި ދައްކައެވެ. އުސްކޮށް، މައްޗަށް ގުއްބު ލާފައި ހުންނަ އިމާރާތްތަކުގައި ޕޮޒިޓިވް ހަކަތަ ގިނަވާނެ އެވެ. އަދި ހުސްކޮށް ހުރުމުން ހަކަތަ އެތަނަކަށް ލިބޭލެއްވެސް ގިނަވާނެ އެވެ. އެ މިސްކިތުން އަޅުގަނޑަށް އެލިބޭ ހިތް ހަމަޖެހުމަކީ އެ މިސްކިތުގައި ޕޮސިޓިވް ހަކަތަ ގިނަވުމުގެ ސަބަބުން ލިބޭ ހަމަ ޖެހުމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. ތަޢުބާގައި ކުޑަކޮށް ހާސްވާގޮތް ވެއެވެ. ހާއްޞަކޮށް ހުކުރު ދުވަސް ދުވަހު ބައެއް މީހުންނަށް އެނބުރުން އަރާގޮތްވެސް ވެއެވެ. މިއީ މިސްކިތް ތިރިވެ، މިސްކިތުގެ ތެރޭގައި ދައުރުވާ ޕޮޒިޓިވް ހަކަތަ މަދުވުމުން ވާގޮތެއް ކަމަށްވުން އެކަށީގެން ވެއެވެ.
މިސްކިތަށް ދިޔަ އިރު، މަގުމަތީގައި މީހުންވެސް ވަރަށް މަދެވެ. ފެނުނީ ދެތިން މީހެކެވެ. އެމީހުންވެސް ހިނގާފައި ދަނީ އިސް ދަށަށް ޖަހައިގެންނެވެ. އުޑު ފެނިދާނެތީ ބިރުން ކަހަލަ ގޮތަކަށެވެ. ހީވަނީ އިރަށް ބެލި ދާނެ ތީ އެވެ. އިރުގެ ބޮޑު ބައެއްގައި ކޭތަ ހިފުމުގެ ސަބަބުން މަގުތަކަށް ހީވަނީ ހަނދުވަރު ދީފައި އޮތް ހެންނެވެ. ހޫނެއްވެސް ނުވެއެވެ. ނަމަވެސް ހަނދުވަރަށް ވުރެން ތަންކޮޅެއް އަލި ގަދައެވެ. ތަންކޮޅެއް ނޫނެވެ. މާބޮޑަށްވެސް ގަދަ އެވެ. ނަމަވެސް ވަރަށް ސަޅި އެވެ.
މިސްކިތަށް ވަދެވުނު އިރު އިމާމާ އަލްހަމްދު ކިޔަވަނީ އެވެ. ކޭތަ ނަމާދު ގެ އެވެ. އަޅުގަނޑުވެސް ކޭތަ ނަމާދަށް ނިޔަތް ގަނެ އަވަހަށް ހަށަން ބަނީ މެވެ. ވަރުބަލި ވެފައި ހުރިވަރުން މާނޭވާ ލެވެއެވެ. އިމާމާ އަލްހަމްދާއި ސޫރަތެއް ކިޔައި ރުކޫކޮށް ، އަނެއްކާވެސް އަލްހަމްދު ކިޔަން ފެށުމުން އަޅުގަނޑަށް އޮޅުން ވެސް އެރި އެވެ. ވެފަ ހުރި ވަރުބަލިން ކޭތަ ނަމާދުގައި ދެ ގިޔާމާއި ދެ ރުކޫޢު އޮންނަ ކަން ހަނދާން ނެތުނީ އެވެ. ބުރާސްފަތި ދުވަހު ވެސް ކޭތަ ނަމާދު ކުރާގޮތް މުޠާލިޔާ ކުރީ މެވެ. އެހެންވެ، އިމާމާއި އެންމެ ކައިރީގައި ހުރީ ކާކުތޯ ބަލައި ލެވުނެވެ. ބޭއިހުތިޔާރު ގައެވެ. ފެނުނީ މޫސާ ޢަލީ އެވެ. ރަހުމަތް ތެރި ޝާހިދު ކޮބާތޯ ވެސް ބަލައި ލެވުނެވެ. އޭނާ ހުރީ އިމާމާއި ތަންކޮޅެއް ދުރު ގައެވެ. އިމާމާގެ ވާތްފަރާތުގައި ފުރަތަމަ ސަފު ގައެވެ.
އެހެން ދުވަސްތަކާއި ޚިލާފަށް ކޭތަ ނަމާދު ކުރުމަށް ، ހުކުރު ދުވަހުގެ މެންދުރުވަގުތުގެ ކުރިން ވަރަށް ގިނަ މީހުންވަނީ ހުކުރަށް ގޮހެވެ. ކޭތަ ނަމާދު ކޮށްގެން އިމާމާ ހުކުރު ހުތުބާ ކިޔައި ހުކުރު ނަމާދުކޮށް ނިމުމުން ޒިކުރު ތަސްބީހަ އާއި ދުޢާކޮށް ގެއަށް އައިސް ފޮޓޯ ނެގުމުގެ މަސައްކަތް ފެށީމެވެ. ގެއަށް އައި އިރު މެންދުރުގެ ކެއުން ހުރީ ތައްޔާރަށެވެ. ނުކައި ފޮޓޯ ނަގަން އުޅޭތީވެ، އަންހެނުން ހުރީ ރަތަށް އަރާފައެވެ. އެހެންވެ، ފޮޓޯ ނެގުމާއި ކެއުން ކުރިއަށް ގެންދިޔައީ އެކުއެކީ ގައެވެ.
ހުކުރު ފަހުގެ ފޮޓޯތަކުގެ އެންމެ ބޮޑު ބޭނުމަކީ ކޭތަ ވީއްލާނެ ކަމަށް ފަލަކީ އިލްމުވެރިން ބުނާވަގުތު ކޭތަ ވީއްލާތޯ ބެލުމެވެ. އެހެންވެ، 5 މިނެޓުން 5 މިނެޓުން ފޮޓޯ ނަގަމުން ދިޔައީ މެވެ. ޓީވީން މެންދުރު ފަހު ކޭތަ ދައްކާތޯ ބަލަން ޓީވީ ބަލައިލި އިރު ވަރަށް ބޮޑުކަމެއް ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ކެމެރާގެ ގަޑި 2 މިނެޓް ލަސްކަމެވެ. އެހެންވެ، އަވަހަށް ކެމެރާގެ ގަޑި ޓީވީން ދައްކާ ގަޑި އަށް ހަމަ ކުރީ މެވެ.
ފަލަކީ އިލްމަކީ ވަރަށް ބަރާބަރު ހިސާބެކެވެ. އިތުބާރު ކުރެވޭ ކަލްކިޔުލޭޝަނެއް ކަން ތަޖުރިބާ ކުރެވިއްޖެ އެވެ. ބަރާބަރު 2:23 ގައި ކޭތަ ވީއްލައިފި އެވެ. މިކަން އަޅުގަނޑުގެ ފޮޓޯތަކުން އެހުރީ ފެންނާށެވެ.
އަޅުގަނޑު ވަރަށް ދެރަވި އެވެ. އެނިއުލާ ކޭތަ ނުވަތަ އަނގޮޑި ކޭތަ އެއް އަޅުގަނޑުމެން ރަށަށް ނުފެނުނީ މައެވެ. ނަމަވެސް ވަރަށް ބޮޑަށް އިރުކޭތަ ހިފި އެވެ. ހަނދުމަހުގެ 3 ވަނަ ދުވަހު ހަނދު ހުންނަ ވަރަށް ފަޅިކޭތަ އެއްގެ ގޮތުގައި އިރު ފެނުނެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން ރަށުގައި ފުރިހަމަ އިރު ކޭތަ އެއް ތަޖުރިބާ ކުރި މުސްކުޅިން އެބައުޅެ އެވެ. ނަމަވެސް ހުކުރު ދުވަހު ހިފީ ފުރިހަމަ އިރުކޭތަ އެއް ނޫނެވެ. ފުރިހަމަ އިރު ކޭތަ އެއްގައި އިރުގެ އެއްވެސް ތަންކޮޅެއް ނުފެންނާނެ އެވެ. އެހެންވުމުން އިރުފެންނާނީ ކަޅު ވައް ބޯޅަ އެއް ހެންނެވެ. ވަރަށް އަދިރި ވާނެއެވެ. ފުރިހަމަ އިރު ކޭތަ ތަޖުރިބާ ކުރި މުސްކުޅިން ބުނާގޮތުގައި އެދުވަހު މީހުން އުޅުނީ ބިގަރު ދިއްލާގެންނެވެ. ކުކުޅު ހާ ގަސްގަހަށް ނިދަން އެރި ކަމަށްވެސް ބުނެއެވެ. އެމީހުން ދެކުނީ އިރު އުރުމާއި އެކު އިރު އޮއްސުނީ ކަމަށެވެ. ބެލެވޭގޮތުގައި މިއީ ،1955 ވަނަ އަހަރު ޖޫން މަހުގެ 20 ވަނަ ދުވަހު ހިފި އިރުކޭތަ އެވެ. ރާއްޖޭގެ އުތުރަށް އަނގޮޓި ކޭތަ އެއް ފެންނާނެ ކަމަށް ފަލަކީ ހިސާބުން ދައްކަނީ 2031 ވަނަ އަހަރުގެ މެއި މަހުގެ 21 ވަނަ ދުވަހު ހިފާ އިރުކޭތަ އެވެ. މި ކޭތަ އަށް ވަރަށް ދިގު އިންތިޒާރު ކުރެވެއެވެ.
Comments